Մաս 24. Դեպոզիտարիա

Ֆինանսական աշխարհում «դեպոզիտարիա» և «պահառու» տերմինները հաճախ են շփոթում, քանի որ նրանք երկուսն էլ զբաղվում են արժեթղթերի պահպանմամբ։ Սակայն նրանց դերերը տարբեր են։ Նախորդ հոդվածում անդրադարձել ենք պահառուներին, իսկ հիմա եկեք պարզենք դրանց և դեպոզիտարիայի միջև տարբերությունը և հասկանանք, թե ինչպես են ֆինանսական շուկաների այս երկու մասնակիցները համագործակցում՝ ներդրումները հնարավոր դարձնելու համար։

Ի՞նչ է դեպոզիտարիան

Դեպոզիտարիան ֆինանսական հաստատություն է, որն իրականացնում է արժեթղթերի կենտրոնացված պահպանումը և սեփականության իրավունքի գրանցումը։ Պատկերացրեք այն որպես ազգային մակարդակի գլխավոր ռեգիստր, որտեղ գրանցված են բոլոր արժեթղթերի սեփականատերերը՝ թղթային կամ էլեկտրոնային տեսքով։ Դեպոզիտարիայի հիմնական նպատակն է ստանդարտացնել արժեթղթերի շարժը և ապահովել սեփականության փոփոխության գրանցման անվտանգությունը։

Օրինակ՝ Հայաստանում այս դերը կատարում է Հայաստանի Կենտրոնական դեպոզիտարիան։

Դեպոզիտարիա vs. Պահառու. ինչպե՞ս են նրանք համագործակցում

Դեպոզիտարիայի և պահառուի տարբերությունն ավելի հասկանալի է դառնում, երբ պատկերացնում ենք երկու մակարդակում գործող համակարգ։

• Դեպոզիտարիայի դերը (Կենտրոնական ռեգիստր) | Դեպոզիտարիան գործում է ֆինանսական համակարգի ամենաբարձր մակարդակում։ Այն անմիջականորեն չի շփվում անհատ ներդրողների հետ։ Փոխարենը, այն հիմնական հաշիվներ և ենթակառուցվածք է տրամադրում պահառուների համար (օրինակ՝ բանկերի կամ բրոքերային ընկերությունների)։ Նրա հիմնական գործառույթն է ազգային մակարդակում արձանագրել բոլոր արժեթղթերի սեփականությունը։ Երբ որևէ բաժնետոմս վաճառվում է, դեպոզիտարիան թարմացնում է իր կենտրոնական ռեգիստրը՝ ցույց տալու համար, որ բաժնետոմսը մի պահառուի հաշվից անցել է մյուսի հաշվին։
• Պահառուի դերը | Ձեր բրոքերը պահառուի մոտ բացում է հաշիվ, և այդ ընկերությունը (պահառուն) Ձեր անունից պահում է Ձեր ակտիվները։ Պահառուն, իր հերթին, Ձեր ակտիվները պահում է դեպոզիտարիայում բացված իր հաշվում։ Պահառուն է Ձեր փոխարեն կատարում բոլոր վարչական աշխատանքները։

Եկեք օգտագործենք մի համեմատություն.

Պատկերացրեք, որ դեպոզիտարիան ինտերնետային տիրույթների գրանցամատյանն է (օրինակ՝ ICANN-ը), որը պահում է բոլոր կայքերի անունների գլխավոր ցուցակը։ Այն անմիջապես չի շփվում ոչ մի կայքի սեփականատիրոջ հետ։ Մյուս կողմից՝ պահառուն Ձեր վեբ հոսթինգի ընկերությունն է (օրինակ՝ GoDaddy-ն)։ Դուք վճարում եք հոսթինգի ընկերությանը, որպեսզի այն կառավարի Ձեր կայքը։ Այս ընկերությունը գործում է որպես Ձեր գործակալ, զբաղվում բոլոր տեխնիկական մանրամասներով և Ձեր անունից գրանցում Ձեր կայքի անունը կենտրոնական գրանցամատյանում։ Այս օրինակում ICANN-ը դեպոզիտարիան է, իսկ GoDaddy-ին՝ պահառուն։

Նույն կերպ, Ձեր պահառուն անվտանգ է պահում Ձեր ակտիվները և կառավարում Ձեր ներդրումների բոլոր մանրամասները, բայց դա անում է դեպոզիտարիայի կողմից տրամադրված կենտրոնացված համակարգի միջոցով։ Այս երկաստիճան համակարգը երաշխավորում է, որ բոլոր ակտիվները վերահսկվում են անվտանգության և թափանցիկության ամենաբարձր մակարդակով՝ ժամանակակից ներդրումները բոլորի համար դարձնելով անվտանգ և արդյունավետ։

Կարևոր է հիշել, որ ցանկացած ներդրում ենթակա է շուկայական տատանումների և կրում է ներհատուկ ռիսկեր: Նախքան ներդրումներ կատարելը, հաշվի առեք Ձեր ֆինանսական նպատակները և ֆինանսական ռիսկեր ստանձնելու Ձեր ունակությունը:

Էփրիքոթ Կապիտալը վերահսկվում է ՀՀ Կենտրոնական բանկի կողմից։ 

*Նյութում ներկայացված օրինակները կրում են միայն տեղեկատվական բնույթ: Դրանք չեն հանդիսանում ներդրումային խորհուրդ կամ որևէ կոնկրետ արժեթուղթ գնելու կամ վաճառելու առաջարկ: Տեքստում նշված նախկինում գրանցված կատարողականը չի երաշխավորում ապագայում նմանատիպ արդյունքներ: